Επαγγελματικές Πνευμονικές Νόσοι

Οι επαγγελματικές ή σχετιζόμενες με την εργασία πνευμονικές ασθένειες αποτελούν παθήσεις που έχουν προκληθεί ή επιδεινωθεί από τα υλικά στα οποία εκτίθεται ένα άτομο στο χώρο εργασίας. 

Ο αντίκτυπος αυτών των ασθενειών είναι υποτιμημένος λόγω ανεπαρκούς ενημέρωσης. Παραδείγματος χάριν, η επαγγελματική ασθένεια είναι πιο πιθανό να συμβεί σε ηλικιωμένους, οι οποίοι δεν είναι πλέον στη δουλειά, ωστόσο η ασθένειά τους οφείλεται στην προηγούμενη επαγγελματική απασχόλησή τους. 

Οι κύριες ασθένειες που σχετίζονται με το χώρο εργασίας και τα υλικά που προκαλούν αυτές τις παθήσεις είναι οι εξής:

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ

Άσθμα 

Το άσθμα αποτελεί την πιο κοινή πνευμονική νόσο που σχετίζεται με την εργασία. Εκτιμάται ότι μία στις επτά σοβαρές κρίσεις άσθματος αφορούν έκθεση που σχετίζεται με την εργασία, ενώ οι εκθέσεις που σχετίζονται με την εργασία θεωρείται ότι ανέρχονται στο 15% όλων των κρουσμάτων άσθματος στην ενήλικη ζωή.

Υπάρχει αυξανόμενος αριθμός υλικών που έχουν συσχετιστεί με το άσθμα:

• Πρωτεΐνες από ζώα, φυτά και θαλασσινά
• Πρωτεΐνες που έχουν παρασκευαστεί από τον άνθρωπο και χρησιμοποιούνται σε υφάσματα, απορρυπαντικά και κόλλες
• Μεταλλικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε βιομηχανικά εργοστάσια
• Συνθετικές χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται σε βαφές ψεκασμού, αφρούς και συγκολλητικές ουσίες

Τα υφιστάμενα συμπτώματα άσθματος μπορούν επίσης να επιδεινωθούν από το περιβάλλον εργασίας και ονομάζεται ‘άσθμα που επιδεινώνεται στην εργασία. Δεδομένου του σημαντικού ρόλου που μπορούν να διαδραματίσουν επαγγελματικοί παράγοντες στην ανάπτυξη και επιδείνωση του άσθματος, ο χώρος εργασίας αποτελεί σημαντικό χώρο στον οποίο πρέπει να επικεντρωθούμε για την πρόληψη του άσθματος. 

Οξείς τραυματισμοί εισπνοής

Αυτό συμβαίνει από ένα και μόνο περιστατικό το οποίο οδηγεί σε ξαφνική και εκτεταμένη έκθεση σε ένα υλικό, όπως διαρροή χημικών, φωτιά, εκρήξεις αερίων ή έκθεση σε μεγάλες ποσότητες σκόνης. Οι επιπλοκές στην πνευμονική υγεία αποτελούν και αυτές σημαντική αιτία θανάτου για άτομα που νοσηλεύονται για εγκαύματα. Η έκθεση αυτή μπορεί να οδηγήσει σε άσθμα και άλλες σπάνιες ασθένειες, όπως πυρετό από ατμούς μετάλλου και το σύνδρομο οργανικής σκόνης. 

Οι ομάδες που βρίσκονται συνήθως σε κίνδυνο περιλαμβάνουν γεωργούς, πυροσβέστες και προσωπικό εκτάκτων αναγκών. Έρευνα από Σουηδία και Φινλανδία ανακάλυψε πως ένας στους 10 αγρότες έχει αντιμετωπίσει οξύ τραυματισμό εισπνοής ως αποτέλεσμα έκθεσης σε σκόνη.  

Επαγγελματικές λοιμώξεις

Οι λοιμώξεις αυτές προκύπτουν από έκθεση σε βακτήρια. Περιλαμβάνουν:

• Φυματίωση (TB): Εργαζόμενοι στην υγειονομική περίθαλψη που θεραπεύουν την ασθένεια σε τρίτους αποτελούν την ομάδα με τον υψηλότερο κίνδυνο
• Νόσος των λεγεωνάριων: Εξαπλώνεται συνήθως μέσω των συστημάτων κλιματισμού και κατά κανόνα επηρεάζει εργαζομένους σε ξενοδοχεία και κέντρα αναψυχής, όσους εργάζονται σε κρουαζιερόπλοια και άλλους πολυσύχναστους και κλειστούς χώρους, όπως τα σχολεία
• Πυρετός Q: Προκαλείται από τα βακτήρια που μολύνουν ζώα αγροκτημάτων, τρωκτικά ή γάτες και σκύλους, θέτοντας σε κίνδυνο τους γεωργούς

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)

Τα περισσότερα κρούσματα ΧΑΠ προκαλούνται από το κάπνισμα, ωστόσο έρευνα δείχνει ότι 15 έως 20% των περιπτώσεων ΧΑΠ έχουν, τουλάχιστον εν μέρει, προκληθεί από συγκεκριμένο υλικό ή ουσία στο περιβάλλον εργασίας. 

Αυτό μπορεί να οφείλεται στην έκθεση σε σκόνες ορυκτών, ερεθιστικά αέρια ή ατμούς στον αέρα. Συσσώρευση αυτών των υλικών μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο βήχα, χρόνια βρογχίτιδα και ΧΑΠ. Εργάτες υπόγειων ορυχείων και γεωργοί διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν την ασθένεια. 

Στην Ευρώπη, υπολογίστηκαν πάνω από 39.000 θάνατοι για το έτος 2000, ως αποτέλεσμα της έκθεσης που σχετίζεται με την εργασία σε σκόνες και αναθυμιάσεις. 

Διάμεση πνευμονοπάθεια 

Υπάρχουν αρκετές σπάνιες διάμεσες πνευμονοπάθειες που συνδέονται ξεκάθαρα με την επαγγελματική έκθεση. Περιλαμβάνουν:

Πνευμονοκονίαση: Προκαλείται από έκθεση σε πυρίτιο, αμίαντο και ανθρακόσκονη. Οι έλεγχοι σκόνης σε χώρους εργασίας και η παρανομοποίηση του αμιάντου στις οικοδομικές εργασίες είχε ως αποτέλεσμα μείωση αυτών των ασθενειών και συνήθως διαγιγνώσκεται σε άτομα που είχαν εκτεθεί στις ουσίες αυτές πριν από πολλά χρόνια. Συνολικά, το 2000 στην Ευρώπη κατεγράφησαν 7.200 κρούσματα πνευμονοκονίασης που σχετίζονται με έκθεση σε αμίαντο, πυρίτιο και ανθρακόσκονη.

Πνευμονικές ασθένειες που σχετίζονται με μέταλλο: Η πνευμονική νόσος μπορεί να προκληθεί από έκθεση σε μέταλλα όπως το βηρύλλιο το οποίο χρησιμοποιείται στη σύγχρονη τεχνολογία (π.χ. αεροδιαστημική μηχανική) ή το κοβάλτιο το οποίο χρησιμοποιείται σε κράματα και μπαταρίες. Οι ασθένειες αυτές μπορούν συχνά να μπερδευτούν με άλλες παθήσεις, όπως η σαρκοείδωση, και χρειάζεται περισσότερη δουλειά για να εξασφαλιστεί ότι αναγνωρίζονται ως επαγγελματικές νόσοι. 

Εξωγενής αλλεργική κυψελιδίτιδα: Προκαλείται από αλλεργική αντίδραση σε ουσία στο περιβάλλον εργασίας η οποία επηρεάζει την κυψελίτιδα (τους μικρούς αεροθύλακες στους πνεύμονες). Οι αιτίες είναι διάφορες και περιλαμβάνουν από οργανικές σκόνες, επεξεργασία ξύλου, πουλιά και σίτιση πουλιών μέχρι τα καταστήματα που πωλούν λαχανικά. Τα ετήσια κρούσματα εκτιμήθηκαν σε 2-6 ανά 1.000 αγρότες στη Σουηδία τη δεκαετία του 1980.  

Άλλες διάμεσες πνευμονοπάθειες: Μπορούν να προκύψουν σπάνιες παθήσεις ως τυχαίο ξέσπασμα το οποίο σχετίζεται με εργασιακή έκθεση. Ένα παράδειγμα αυτού είναι το ξέσπασμα μιας σοβαρής μορφής πνευμονίας σε εργάτες κλωστοϋφαντουργίας, το οποίο ονομάζεται σύνδρομο Ardystil, που προκαλείται από αερόλυμα χρωμάτων. Αυτά τα σπάνια κρούσματα αποτελούν υπενθύμιση ότι οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να εκτίθενται σε ενώσεις αερολυμάτων, εκτός και έχουν εξεταστεί και έχει εξακριβωθεί η ασφάλειά τους.

Ένας άλλος τομέας ανησυχίας είναι η χρήση των νανο-υλικών για διάφορες νέες εφαρμογές. Αν και δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα μία εκτενής έρευνα ότι οι πνευμονικές ασθένειες προκαλούνται από έκθεση σε νανο-υλικά, μελέτες σε ζώα έχουν εγείρει ανησυχίες σχετικά με τις βλαβερές συνέπειες που μπορεί να έχουν στον άνθρωπο. 

Καρκίνος του πνεύμονα 

Υπάρχουν αρκετές εκθέσεις στο χώρο εργασίας που μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο, όπως οι ίνες αμίαντου, οι ενώσεις νικελίου, το αρσενικό, τα καυσαέρια ντίζελ και το ραδόνιο αέριο. Οι ουσίες αυτές μπορούν επίσης να αντιδράσουν με τον καπνό του τσιγάρου και να προκαλέσουν βλαβερές συνέπειες. Το παθητικό κάπνισμα από συναδέλφους συγκαταλέγεται και αυτό ως έκθεση στο χώρο εργασίας. Το 15% των κρουσμάτων καρκίνου του πνεύμονα σε άνδρες και το 5% σε γυναίκες θεωρείται ότι προκαλείται από επαγγελματική έκθεση.Ο επαγγελματικός καρκίνος του πνεύμονα δεν είναι τόσο πολύ γνωστός, καθώς πολλοί με καρκίνο του πνεύμονα είναι νυν ή πρώην καπνιστές.

Νόσος του υπεζωκότα (συμπεριλαμβανομένου του μεσοθηλιώματος)

Η νόσος του υπεζωκότα σχετίζεται σχεδόν αποκλειστικά με την έκθεση σε αμίαντο. Αν και η χρήση αμιάντου είναι πλέον παράνομη, τα άτομα που είχαν εκτεθεί στην ασθένεια σε νεαρή ηλικία πλέον ζουν με την ασθένεια σε προχωρημένη ηλικία. 

Τα νοσήματα υπεζωκότα μπορεί να είναι μη-κακοήθη, που σημαίνει ο όγκος δεν μπορεί να εξαπλωθεί. Αυτά συμβαίνουν πιο συχνά σε άτομα με μόνο ελαφριά έκθεση σε αμίαντο. 

Οι κακοήθεις μορφές της πάθησης περιλαμβάνουν μεσοθηλίωμα, το οποίο εμφανίζεται συνήθως σε 30 ή περισσότερα έτη μετά την έκθεση σε αμίαντο και προβλέπεται ότι θα προκαλέσει το θάνατο 250.000 ατόμων μεταξύ 1995 και 2029. Σύμφωνα με την πρόβλεψη αυτή, ένας στους 150 άνδρες που γεννήθηκαν μεταξύ 1945 και 1950 θα πεθάνει από αυτό τον όγκο, για τον οποίο δεν υπάρχει αποτελεσματική θεραπεία. 

ΠΡΟΛΗΨΗ

Κατ 'αρχήν, οι επαγγελματικές παθήσεις πρέπει να είναι πιο εύκολες στην πρόληψη από ασθένειες που προκαλούνται από γενετικούς παράγοντες, παράγοντες του τρόπου ζωής και το γενικό περιβάλλον. Μπορεί να είναι πιο εύκολο να αλλάξει η κατάσταση για πρόληψη της έκθεσης στην αιτία, και υπάρχουν νομικά πλαίσια στην Ευρώπη για να βοηθήσουν στην προστασία εργαζομένων από επιβλαβείς επιδράσεις του περιβάλλοντος εργασίας. 

Επιπρόσθετα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει πρότυπα έκθεσης για να καθορίσει το επίπεδο ασφάλειας των ρύπων στο οποίο δεν αναμένονται σημαντικοί κίνδυνοι για την υγεία. Δεν είναι όλα αυτά τα πρότυπα ενημερωμένα ούτε και βασίζονται όλα στην υγεία, ενώ ορισμένες χώρες έχουν δικά τους πρότυπα, επιτρέποντας διαφορετικά επίπεδα ανά την Ευρώπη.